“Ik ben gaan beseffen dat alles zijn eigen ritme kent.”

Samen met Valerie Jongeneel is hij de initiatiefnemer en beheerder van flexwerkplek en nieuwe ontmoetingsplaats De VerzamelPost, dat zich uiteindelijk vestigde in de voormalige Hoornder basisschool. Hij werkt als conceptontwikkelaar en grafisch ontwerper. Jacco Zandstra lijkt het toonbeeld van creativiteit en ongrijpbaarheid. “Wat mij inspireert probeer ik altijd te volgen.”

Door: Femmy Saal

Wij zien elkaar vaak bij de VerzamelPost. Toch is mijn eerste vraag: wie ben je?

“Dat is niet direct in één zin samen te vatten. Wie je bent is in mijn beleving altijd onderhevig aan verandering. Ik heb gestudeerd aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten, richting grafische en typografische vormgeving. Ik bedenk creatieve oplossingen en zie veel mogelijkheden. Opdrachtgevers heb ik niet echt; ik werk uiteraard ook in opdracht maar de relatie opdrachtgever-opdrachtnemer verschuift steeds vaker naar een vorm van partnership. Soms duurt zo’n relatie kort. In de meeste gevallen ontstaat er een langdurige samenwerking. Ook als er niet direct een concrete aanleiding of opdracht is blijf ik altijd nadenken over hoe iets beter kan en deel ik mijn suggesties.”

Dat klinkt ongrijpbaar, voor de praktisch ingestelde Texelaar

“Ongrijpbaar weet ik niet, wat ik wel vaker hoor is dat ik dingen van een hele andere kant bekijk of aanvlieg. Soms moeten mensen daar even aan wennen maar gaandeweg raken ze er vaak door geïnspireerd. Dingen lijken toevalligerwijs op mijn pad te komen en dan ga ik er met veel plezier en energie mee aan de slag. Ik merk dat mensen soms vast zitten in een vorm. ‘Ik ben dit, of ik ben dat.’ Ik vind het jammer als mensen zichzelf daardoor belemmeren en weinig nieuwe mogelijkheden zien. Van kinds af aan ben ik zelf altijd erg nieuwsgierig en onderzoekend geweest. Wat mij inspireert probeer ik altijd te volgen.”

Hoe bedoel je?

“Een voorbeeld uit mijn jeugd: ik ben geboren en opgegroeid in de Noordwester in Den Burg; destijds een wijk in opkomst met jonge gezinnen. Als ik wilde voetballen, pakte ik een bal en ging ik naar buiten. Als er andere kinderen waren om mee te voetballen, leuk. Als er niemand buiten was: ook leuk. Want ik had gewoon zin om te voetballen op dat moment. Zo werk en leef ik eigenlijk nog.”

Wat doe je in het dagelijks leven?

“Ik geef iedere dag wel vorm aan iets. Dat varieert van een opdracht waar ik aan werk, een eigen idee dat ik schets of bijvoorbeeld het ontwerpen van een nieuwe tafel voor in huis. Het leuke aan mijn vak is dat het zo divers kan zijn. Van een animatie tot een website tot een handgetekend logo. Het is allemaal onderdeel van mijn vak.

Wat ik in mijn werk veel tegen kom: mensen hebben de neiging om bij het oplossen van een probleem of het verduidelijken van hun positie te denken in iets veiligs en tastbaars. ‘Iedereen heeft een nieuwe website, dus ik wil ook een website.’ Na een goed gesprek komt duidelijk naar voren wat ze werkelijk als doel hebben. Het kan zijn dat een andere communicatievorm dan uiteindelijk veel beter past.’

De laatste jaren help ik bedrijven met het ontwikkelen van hun identiteit door terug te gaan naar de oorsprong. Wat is je doel? Waarom ben je met dit bedrijf/idee begonnen? Dan komen de mooiste verhalen los. Als je die beginpassie weet te vertalen in het nu dan heb je authenticiteit te pakken.”

Heb je een voorbeeld?

“Ik heb voor de Internationale Butler Academie de nieuwe diploma’s ontworpen. Ze kwamen bij ons met het verzoek voor een nieuw ontwerp, het oude zag er - even plat gezegd  - uit als een placemat met allerlei drukke afbeeldingen. We hebben toen nagedacht over wat de rol van een butler is. Iemand die in stilte en bijna onzichtbaar ondersteunt. Dit vormde het uitgangspunt voor het ontwerp. Wat we uiteindelijk gemaakt hebben, is een hele fraaie met suède beplakte box, waar het met oude stempel- en preegtechnieken versierde diploma in gelegd kon worden. Het suède refereerde aan de fluwelen handschoenen van een butler. Het geluidloos dichtklappen van de doos symboliseerde de stille kracht van de butler.”

“Wat ik zelf ook een leuk voorbeeld vind: in de tijd dat ik studeerde aan de Kunstacademie heb ik nagedacht over een nieuwe vorm van waarschuwingsborden aan het strand. Nu staat er bij de opgang van het strand een groot bord met veel symbolen en uitleg. Probleem daarbij is dat je er zo langsloopt zonder de informatie bewust in je op te nemen. Eén van de mogelijke oplossingen die ik toen heb bedacht, was voor het vliegergebied op het strand. Het idee was om een ‘strandpaal’ te plaatsen die bestond uit drie flexibele lagen duurzaam semi-transparant materiaal. Uit de middelste laag waren de letters - vliegergebied -  gesneden. Als er niet genoeg wind stond om te vliegeren dan bleef de paal wit. Als de wind voldoende aantrok zodat je kon vliegeren dan werd door de wind de binnenste laag tegen de buitenste laag aangedrukt waardoor de tekst - vliegergebied - zichtbaar werd.”

Wat kunnen wij Texelse ondernemers hiervan leren?

“Doe dingen die bij je passen, dan ontdek je wie je bent of wil zijn. Blijf jezelf inspireren en prikkelen, ga naar plekken waar je interesse liggen. Als ik mensen hun verhaal hoor vertellen of als ze een probleem aanstippen, dan sla ik dat op. Soms stuur ik een paar dagen later een suggestie of schetsvoorstel. In een aantal gevallen wordt daar direct een gevolg aan gegeven, soms niet, soms na een jaar. Ik doe dus eigenlijk niet aan koude acquisitie. Als je goed naar mensen luistert, zie je vanzelf mogelijkheden en oplossingen of nieuwe verbindingen.”

Ja leuk. Maar er moet toch ook gewoon geld binnenkomen?

“Zo leven heeft inderdaad een consequentie. Je moet leren omgaan met de schommelingen in je inkomen. Daarnaast is mijn vakgebied ook enorm veranderd sinds ik 10 jaar geleden begon met mijn eerste bureau. De voornaamste verschuiving die ikzelf de laatste jaren heb doorgemaakt is dat ik naast reguliere opdrachten ook steeds meer werk doe voor vaste maandfees. Dit heeft aan de ene kant het voordeel dat ik mijn tijd vrijer kan indelen en andere kant zorgt het voor wat stabiliteit qua inkomen. Uiteindelijk gaat het er natuurlijk om dat er een basis onder je inkomen ligt, dat in mijn geval mijn creativiteit de vrijheid geeft.”

Wat is je grootste levensles?

“Ik kon het lang met me meedragen, als een plan of idee niet doorging. ‘Zo zonde dat ze dat niet doen!’, dacht ik dan. Ik ben minder ongeduldig geworden en gaan beseffen dat plannen en ideëen soms moeten rijpen. Leuk detail is dat door het wat meer los te laten, het soms spontaan weer aan de orde komt, maar dan wel vanuit de ander. Dan is blijkbaar de tijd er rijp voor.”

Je bent van oorsprong Texelaar. Waarom keerde je terug?

“Toen ik in Haarlem woonde, ontmoette ik Ester, mijn vrouw. Haar zwangerschap was de voornaamste reden voor onze terugkeer. Met veel plezier kunnen we onze zoon Teime, hij is nu anderhalf jaar, hier laten opgroeien en kan ik veel leuke dingen met hem delen die ik vroeger ook met mijn vader deed. Daarnaast kent in mijn beleving de tijd op Texel een ander ritme. Mensen zijn hier veel meer één met hun omgeving dan op andere plekken waar ik woonde. Het voelt dichterbij en menselijker.”

Je zei laatst: Ik vind Texelaars een apart soort mensen.

“Wat me opvalt sinds ik terug ben: heel veel leuke initiatieven bestaan naast elkaar. Ik vind het jammer dat de mensen erachter niet altijd optimaal van elkaars kennis gebruikmaken en hun krachten bundelden. Dat is best bijzonder voor zo’n afgesloten gebied, want je zou denken dat het krachten bundelen dan juist wel relatief snel gebeurt. De eigenzinnigheid van de Texelaar vind ik aan de ene kant een prachtig gegeven, want dat brengt mooie karakters voort. Soms ervaar ik het als een belemmering voor samenwerking omdat de verschillen dan worden uitvergroot in plaats van de dingen die verbinden.”

Wat is het gedachtengoed van de VerzamelPost in de voormalige basisschool in Den Hoorn?

“Met De VerzamelPost willen wij een nieuwe ontmoetingsplaats creëren waar sociale activatie en creatief ondernemerschap elkaar versterken. Het is een plek waar je kunt flexwerken en ideeën uitwisselen. Waar je je hoofd kunt gebruiken. En je hart. Door kennis te delen en anderen te helpen.

Het idee voor een platform waar mensen datgene kunnen doen waar hun hart ligt; vaak is dat iets anders dan waar ze hun geld mee verdienen. In Haarlem sprak ik veel klanten die naast hun werk graag hun passie wilden ontwikkelen maar door bijvoorbeeld tijdgebrek daar niet aan begonnen. Toen wij Valerie Jongeneel ontmoetten, had zij ook ideeën voor Texel. Wij hebben onze kennis en krachten gebundeld en zijn gezamenlijk verder gaan brainstormen. Daaruit kwam De VerzamelPost voort.”

Jij bent onvindbaar op Social Media hè?

Naast LinkedIn doe ik niets met Social Media. Ik heb me er nooit in verdiept en in één-op-ééngesprekken gebeurt er meer. Ik vind het wel interessant om te zien hoe mensen hun leven via Facebook veel mooier schetsen dan in het echt. Voor mij komen opdrachten binnen, omdat ik investeer in mensen en tips geef. Als ik zelf beweeg, beweegt de rest mee.”

Hoe ziet de toekomst van ‘DVP’ er in jouw beleving uit?

“Als alle lijnen zich doorzetten, wordt het een nog leukere plek voor persoonlijke- en eilandontwikkeling. De komende maanden gaan we actiever nieuwe flexwerkers werven en mensen laten zien wat we doen en wat hier allemaal mogelijk is.Als de VerzamelPost weg moet uit de Drijverschool, dan is het niet over. De ontmoetingen en verbindingen zijn er al, het is een kwestie van meenemen naar een andere plek op het eiland. Maar, in het opknappen van het gebouw hebben we veel tijd gestopt. Er ligt een groentetuin achter het gebouw. We hebben geverfd. Herinneringen gemaakt. Dus ik hoop dat we kunnen blijven. De gemeente is positief, maar het blijft een spannend experiment.”

Meer informatie:
www.jaccozandstra.com

www.deverzamelpost.nl

Portret Jacco Zandstra: Stefan Krofft